MUSTAFA GÜLBAY’A CEVAP (3)

Sevgili kardeşim Mustafa, bana göndermiş olduğun yazıdan, “kaos” kavramını tam olarak anlayamamış olduğunu anladım; ki bu da benim için önemli bir uyarı  oldu. Çünki, başkaları da yanlış anlamış olabilir, dolayısile bu yanlış anlamaları düzeltmem gerek diye düşündüm. Onun için her şeyden önce sana teşekkür ederim… Şimdi görüyorum ki, “kaos” için  “hiçbir disiplinin bulunmadığı bir muamma hâli”  filân gibi îzahlar yapmışım ama burada, “neyin hâli?”  diye, öznenin sorgulanabileceğini aklıma getirmemişim; ve de anlattığım olaylardan “kaos”un tasavvur edilebileceğini varsayma kolaycılığına kaçmışım… Halbuki “kaos” için, “boşluk” gibi, “muamma” gibi bir şeydir denilebilir ama, bîzâtihî  kendisi târif edilemez. Kaos ancak belirtileriyle anlaşılabilir: Meselâ bir oluşumun ortaya çıkma ihtimâli, -normal devinimle- üzerinde bulunduğu kozmosun ömrünü aşan bir uzaklıkta (veya ufaklıkta)  hesaplanıyor da, yine de o oluşum gerçekleşmiş bulunuyorsa, orada –zamanlar üstü- bir “kaos”tan sözetmek gerekir. (ilk protein molekülünün oluşması gibi…)     Sonra da meselâ, bir oluşumun kânunları, içinden çıktığı kozmosun kânunlarını  inkâr (negasyon)  ediyorsa, yine, o oluşum da bir “kaos” neticesi ortaya çıkmış demektir. (canlılığın ortaya çıkışı gibi…)    Daha sonra da meselâ insan, hem sonsuz deneme yaparak kazanması gereken “ateşi kullanma becerisi”ni, kısıtlı bir zaman aralığında kazanabiliyor, hem de canlılığın karakteristik kânunları olan “beslenme” ve “üreme” etkinliklerine karşı çekince koyuyorsa (inkâr yapıyorsa), insan denilen bu mahlûk da –canlılar kozmosu içinden- bir “kaos” neticesi oluşmuş demektir… Ayrıca “Büyük Patlama”ya da, “kara delik”lere de “kaos” adını yakıştırıyorsak, bunların gerisini göremediğimizden, bilemediğimizden dolayıdır…

Senin yazında kullandığın ve târifini verdiğin “kaotik” sözcüğü ise aslında, “kaosla ilgili” veya “kaos civârı” gibi bir anlama gelmektedir. Yâni “kaos”tan biraz sonra, “doğrusal olmayan dinamik sistemler”den bahsetmek mümkündür. Çünki “sistem” olduğu zaman, disiplin oluşmuş demektir… Kaotik durumlar analizi, Batı’da çok moda şu sıralarda… Bu cümleden olarak “Kriz Yönetimi” dedikleri konu da başlıbaşına bir bilimsel branş hâline gelmiş… Onun için –şimdiye kadar duymadım ama- “Kaotik Teknoloji” diye bir branşın oluşması da imkânsız değildir herhalde…

Ali Ergin Güran- 14/03/08